– de geboorte van het individu –
Het lijkt wel of we in elke fase van ons leven onszelf horen zeggen: ‘Maar anders hoor ik er niet meer bij!’
‘Wees als kind geen buitenbeentje, wees niet anders want anders dreigt het gevaar dat je er niet meer bij hoort.’ Behandeld als paria of gelabeld als sociaal moeilijk, onaangepast.
‘Wees niet te druk, te ongehoorzaam, te onwillig, te onhandelbaar. Alles mag maar niet te. Als je niet oppast word je verstoten uit elke groep en doe je niet meer mee.’
‘Jij, jij mag niet meedoen.’ Waarom? Ik ben niet goed genoeg? Ik pas er niet bij? En waarom pas ik er niet bij? ‘Je luistert niet, je doet niet wat wij zeggen, je verpest het voor de anderen – ga maar alleen spelen.’
Hoe overleef je als zo’n kind? Je kan tot het diepst van je ziel gekwetst worden. Kinderen kunnen zo hard zijn door hun gebrek aan ervaring en misschien ook waarden.
Pas je je dan toch maar aan? Of verzin je een list? Een list zodat je jezelf niet in de steek hoeft te laten.
Het moment dat we in de puberteit terecht komen is ook zo’n fase. Opeens wil je weten wie je bent, moet je weten wie je bent want nu wordt het spannend. ‘Wat vindt die jongen van me, wat ziet hij als hij naar me kijkt? Wat zijn al die dingen in mijn buik? Hoe moet ik me gedragen zodat hij me ziet?’
‘Hoe overtroef ik al mijn concurrenten?’
Je bestudeert alle jongens en je bestudeert al je gevoelens. Welk gevoel is nu het belangrijkste? Die aantrekkingskracht? Dat verliefdheidsgevoel? Die drang die zich aan hem wil geven? Twijfel en onzekerheid over jezelf, over hem. Hoe kan je je hoofd erbij houden?
Je probeert van alles uit. De houding van lief meisje, van hulpbehoevend meisje, van stoer meisje, van mysterieus meisje, van onbenaderbaar meisje, van dom meisje, van slim meisje, van leuk en vrolijk meisje. En dat moet je goed combineren – want combineren is communiceren – met een stijl die zich vertaalt in je kleren en accessoires, in je make-up en hair-do. Het is een heel drukke en intense tijd.
Je wilt je onderscheiden maar je merkt dat je niet te ver moet gaan. Je moet het je kunnen permitteren want anders dreigt weer dat je er niet bij hoort of wordt nagewezen.
We willen allemaal uniek zijn, maar de uniekheid van de groep gaat voor, toch? En voor je het weet doe je mee aan alle machtspelletjes om een positie in de groep te bemachtigen. ‘Mama, ik moet echt die schoenen want anders kan ik niet naar buiten. Ze lachen me uit. Deze schoenen kunnen echt niet meer. Je wilt toch ook dat ik goede vrienden heb?’
En waar ben jij? Wat is er over van jou in dit slagveld?
Ja, en het stopt hier niet. Je verdere leven blijf je je afvragen wat iedereen van je vindt 1 en wil je het liefst elke zoveel tijd een trapje hoger. Hoger is altijd beter. Hoger geeft meer aanzien en status, een mooiere positie, meer vrijheid, meer armslag financieel en meer invloed.
Mensen luisteren naar je als je hoog genoeg staat. Zijn altijd benieuwd en alert of ze een graantje kunnen meepikken. Ze zijn ook zoveel vriendelijker als je meer bent. Het lijkt wel of we er alleen zijn in relatie tot onze omgeving, alleen als vergelijking met anderen. Het zou toch niet waar mogen zijn dat wij alleen bestaan dankzij onze omgeving?
Als die omgeving nou alleen positief zou zijn, maar zo is hij in de meeste gevallen niet. De maatschappij blinkt op sommige plaatsen uit in intolerantie, gebrek aan solidariteit, intimidatie met geweld en de verheerlijking van onderbuik gevoelens. De donkere kant van de groeiende vrijheid van het individu.
Zou je tegelijkertijd in harmonie kunnen blijven met jezelf en in harmonie zijn met je omgeving? Is het nodig, noodzakelijk dat het één ten koste gaat van het ander?
Als je je slachtoffer voelt dan kan het niet anders, lijkt het. Als slachtoffer draag je geen verantwoordelijkheid, als slachtoffer onderga je alles, heb je geen eigen keuze, geen eigen wil, ben je afhankelijk en word je beheerst. Dus alleen als je je geen slachtoffer voelt kun je je eigen wil mobiliseren, keuzes maken en richting geven aan je leven.
Ok, je hebt een wil, je kunt keuzes maken, wat dan? Ons moeder zei altijd ‘wie goed doet, goed ontmoet’.
Zou het zo kunnen zijn dat als je je denken, je voelen, je daden positief zou maken dat er veel minder negativiteit aan de deur van je leven komt kloppen? Dat het zo simpel is dat positiviteit positieve dingen aantrekt? Het geheim achter The Secret? 2 Is het omdat we nooit rechtuit blijven kijken dat we zo’n eenvoudige waarheid niet zien even when it stares in our face? Pay it forward.3
Elke leraar economie vertelt het ons: als we ons geld blijven uitgeven dan blijft de economie groeien. Omdat we meegaan in het verlies van vertrouwen stagneert de economie. Groei is gebaseerd op vertrouwen en niet alleen in de economie!
Vertrouwen, kan vertrouwen de sleutel zijn, vertrouwen in ons zelf, in ons innerlijk, in onze intuïtie, dat de deur naar positiviteit in ons zelf opent?
En de sleutel om een positief baken in onze omgeving te zijn?
Het klinkt verleidelijker dan verleidelijk. Niet meer een slachtoffer, een meeloper, een imiteerster, een ambitieuze leidster, een manipuleerster. Maar iemand, een vrouw die vrijheid en geluk vindt in een positief en eerlijk leven.
‘Ik weet het niet. Het is te mooi om waar te zijn. Waarom hebben we daar niet eerder aan gedacht? Dit moet toch eerder geprobeerd zijn, maar mislukt? Het kwaad was altijd sterker dan het goede. De gehele wereldgeschiedenis getuigt ervan. Waarom zou het nu wel kloppen, nu wel kunnen?’
Voor ons aspirant ware vrouwen is het antwoord simpel. Sinds de Sixties kan ieder (Westers) mens er voor kiezen individu te worden. Voor de Sixties was en nu in nog veel landen van de wereld, is de kudde en de leider van de kudde oppermachtig. Het collectief heeft het voor het zeggen. De waarheid van het collectief is dé waarheid. Het individu is verwerpelijk en hoort alleen te luisteren naar wat de wijzen van het collectief dicteren.
Maar het tij is snel aan het keren. Dictatoriale machten vallen om, machtsmonopolies breken af en het internet met de sociale media geven iedereen een stem.
Zolang we niets zeggen, zolang we niets doen, blijft veel hetzelfde, maar als wij ware vrouwen het voortouw nemen om onrecht, oneerlijkheid en machtsmisbruik de wereld uit te werken, dan kan de wereld van de toekomst nu al geboren zijn.
De kinderen van die toekomst zijn al geboren.
Voetnoot van nu en 2 voetnoten uit het boek
- Het lijkt een dwang die je niet meer loslaat, de drang naar erkenning, bevestiging van de persoon die je bent, bevestiging van je bestaan. Het lijkt onmogelijk je los te maken van je zelfbewustzijn, van de gedachte wat iedereen van je vindt op elk moment als je tussen mensen bent.
Ook kan je je niet beheersen om zovele malen per dag op je smartphone te kijken voor likes of reacties op jouw berichten of persoon.
Het fenomeen dat je niets wilt missen heeft nu een naam: FOMO (Fear Of Missing Out).
Je op elk moment bewust zijn van jezelf lijkt een gevangenis van onzekerheid waar je onmogelijk uit kan ontsnappen. Alleen een onafhankelijk individu worden die haar eigen toetssteen is, biedt een oplossing en is waar ons boek om draait.
↩︎ - Boek: The Secret – Rhonda Byrne (2006)
↩︎ - Film: Pay it forward– Mimi Leder (2000) ↩︎